Қазақ мифологиясындағы «Желмая» бейнесі

Abstract

Мақалада арғықазақ мифологиясындағы Желмая бейнесі әлемдік мәдениет символы ретінде зерделенген. Осы мақсатпен Шығыс пен Батыс, христиан мен ислам мәдениеттеріндегі символдық мағынасы, ондағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар айқындалған. Желмая атауының жампоз сөзінің синонимы ретінде қолданылатынына назар аударып, осы екі атаудың да этимологиясы талданған. Қазақ мифологиясындағы символдық бейнесін зерделеу мақсатымен ертегілерге, Асан қайғы, Қорқыт баба жайлы аңыздарға салыстырмалы талдау жасалған. Мифологиялық уақыт пен кеңістік, сакралды хронотоп ұғымдары талданған. Қазақ мәдениетіндегі рәміздік бейнесі талданып, оның тамырын тереңнен тартатын, киелі мекеншақ символы екені ашылып көрсетілген.