Ақмола қаласындағы православиялық діни құрылыс: фотоқұжаттар материалдары бойынша сәулеттік талдау

Abstract

Мақалада XIX ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басындағы Ақмола қаласындағы православиялық ғибадатхана құрылысы қарастырылады. Осы кезеңдегі белсенді ғибадатхана құрылысы Ресей империясының Орталық провинцияларынан шаруалардың қоныс аударуы нәтижесінде православие халқының көбеюімен түсіндіріледі. Діни ғимараттар шіркеулердің үлгілі жобалары негізінде салынды. Мұндай үлгілерді біріктіру және құрылысшыларға ерекше көмек көрсету үшін Қасиетті Синод таратқан. Зерттеудің маңызды құрамдас бөлігі Ақмоладағы православиялық діни архитектураны зерттеу және оларда жалпы және ерекше сәулет-көркемдік ерекшеліктерді анықтау болып табылады. Тарихнамалық базаға қазақстандық және ресейлік зерттеушілердің жарияланымдары енгізілген. Негізгі көздер - бұл храмдардың негізгі бөлшектерін, композициялық ерекшеліктері мен стилистикалық сипаттамаларын қарастыруға мүмкіндік беретін фотоқұжаттар. Ақмола православие шіркеулерінің қара-ақ суреттерінің авторы болып табылатын фотографтардың қызметі зерттелді. Нәтижесінде революцияға дейінгі Ақмола православиялық шіркеулерін салу кезінде шіркеулердің арнайы үлгілі жобалары негізге алынғаны анықталды, алайда жергілікті колориттің, түрлі мәдениеттер мен өркениеттердің өзара араласуының ерекшеліктері ескерілді. Сондықтан Ақмола қаласының ғибадат құрылысында Жаңа уақыт рухында сәулет үрдістері байқалады. Ғибадатхана сәулетінде византиялық және дәстүрлі орыс стильдерінен бастап эклектика мен бароккоға дейінгі бірнеше стилистикалық шешімдердің үйлесімі бар. Орыс-Византия стилінің тазалығы сақталмайды, әр түрлі дәстүрлер, әдістер мен формалардың үйлесімі бар. Шіркеулердің құрылысы, шіркеулердің көбеюі, дін қызметкерлерінің кеңеюі қала ландшафтына және православие азаматтардың мәдени өміріне жағымды әсер етті. Ең алдымен, ғибадатхана құрылысы мәдениет пен білімге әсер етті. Сонымен бірге, бұл аймақта православие емес халық арасында миссионерлік қызметтің дамуына әкелді.