Abstract:
Мақала Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы кеңестік биліктің діни саясатының күрт өзгеру эволюциясына арналады. Билік басына келген большевиктердің соғыстан
бұрынғы діни саясаты, дінге қарсы қысымы баяндалады. Сонымен қатар, соғыс жағдайындағы
кеңес үкіметінің діни саясатты өзгерту себептері, бұрынғы дінбасыларының дінге сенушілерді жауға қарсы күш біріктіруге шақыруы көрсетіледі. Орыс православ шіркеуінің жасақталуы, мұсылмандардың төрт діни басқармасының құрылуы айтылады. Кеңес үкіметінің ішкі, сыртқы мұсылмандардың қолдауын алу мақсатында дінге еркіндік беруге мәжбүр болғандығы, халықтың рухын
көтеру мақсатында түрлі шаралар жасағандығы баяндалады. Өз кезегінде дінге сенушілердің, оның
ішінде мұсылмандардың жеңіске айтарлықтай үлес қосқандығы, майданға және соғысқа қатысқандардың отбасыларына қаржылай, материалдық көмек бергендігі архив құжаттарымен негізделеді.
Бұл көмектің соғыстан кейін де жалғасқандығы, басшылықтың дінге сенушілерге алғысы, уақытша болса да ислам мен мемлекеттің жақындасқандығы баяндалады.
