Abstract:
Семей ядролық полигоны-КСРО-ның ең ірі ядролық полигондарының бірі. Оның белсенді жұмыс істеген 40 жылы ішінде 1949 жылдан 1989 жылға дейін мұнда кемінде 456 ядролық сынақ жүргізілді. Семей полигоныңдағы жарылыстардың жалпы қуаты Хиросимаға тасталған бомбаның қуатынан 2500 есе көп.
Қазір қазақстандық зерттеушілер жарылыстан аман қалған адамдар, сондай-ақ олардың балалары мен немерелері туралы мәліметтер жинауда. Радиацияның салдары әрдайым байқалмайды. Ядролық сынақтардан зардап шеккендердің денсаулық жағдайын бақылайтын мемлекеттік медициналық тізімде 351 мың адам туралы деректер болды. Олардың үштен бірінен көбі қайтыс болды, көпшілігі көшіп кетті немесе олармен байланыс басқа себептермен үзілді, бірақ генетиканың сақталған жазбалары зерттеу үшін сәулеленудің әртүрлі ұрпақтарға әсерін қолданады. Соның ішінде қалқанша безі аурулары ерекше көзге түсті. Семей ядролық сынақ полигонына іргелес аумақтар тұрғындарының қалқанша без ауруларына талдау жүргізілді. Тиреоидты патологияның ішінде аутоиммунды тиреоидит пен қалқанша безінің түзілуінің жоғары жиілігі байқалады(24,3%±0,81 – 28,3% 0,9). Йодурия деңгейі орта есеппен 116,0-ден 381,7 мкг/л-ге дейін құрады, бұл йод тапшылығының болмауына сәйкес келеді. Зерттеу тиреоидты патологияны жүзеге асырудағы радиациялық қауіп факторының маңыздылығын болжайды.
