Abstract:
Мақалада қазіргі жол-көлік инфрақұрылымы жағдайында автомобиль көлігін қазіргі заманғы дамытудың экологиялық мәселелері қарастырылған. Жол-көлік жағдайын талдау автокөлік құралдары санының тұрақты өсуін анықтауға мүмкіндік берді, соның нәтижесінде жыл сайынғы экологиялық залал тұрақты өсуде. Көптеген дамушы елдердің тәжірибесі көлік құралдарының экологиялық қауіпсіздігін, оның ішінде экономикалық әдістерді қамтамасыз ету проблемаларын шешу қажеттілігін көрсетті. Соңғы бірнеше онжылдықта индустриалды дамыған елдердің көпшілігінде ескі автомобильдер мен тозған автомобиль бөлшектерін жинау және қайта өңдеу жүйелері ұйымдастырылды (autorecycling — АВТО-циклинг). Тек АҚШ, Канада, Жапония және Батыс Еуропада қазіргі уақытта жыл сайын 35 миллионға жуық автомобиль кәдеге жаратылады.2016 жылы Қазақстанда өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидалары енгізілді, олардың бір ерекшелігі автомобильдерге кәдеге жарату алымының пайда болуы болды.Қазақстандағы кәдеге жарату жинағы көптеген дау-дамайды тудырды және тек автокөлік жүргізушілері тарапынан ғана емес, айтарлықтай наразылық тудырды.Автокөліктерді қайта өңдеу технологиясының даму тенденциялары мен бағыттары, АВТО-циклинг жүйесін ұйымдастырудың өзекті мәселелері қарастырылады.Авторециклинг жүйесінде табиғат қорғау қызметін басқару проблемасы қаралады, шығарындылар бойыншаһ деректер келтіріледі, табиғат қорғау қызметін неғұрлым тиімді басқаруды ынталандыруға көшу қажеттілігі негізделеді, авторециклинг жүйесінде экологиялық және экономикалық тәуекелдерді төмендетудің пәрменді құралы ретінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік құралдарын қолдану қажеттілігі көрсетілген.
