Abstract:
Дүниежүзіндегі қай халықтың тілі мен дәстүрлі мәдениетін алсақ та, дерлік
бәрінің тілі мен салт-дәстүрінде, адамдардың күнделікті қарым-қатынасын,
коммуникациясын, пікір-алмасуын ерекшелендіріп, реттеп отыратын тыйым сөздер
яғни табу сөздерді кездестіреміз. Бұл мақалада қазақ және қытай халықтарының тіл,
мәдениет, тарих, діни сенім-нанымдары ескеріле отырып, лингвомәдениеттану
ғылымының ұстанымдары тұрғысынан тыйымсөздердің қолданылу ерекшелігі
салғастырыла қарастырылады. Қытай және қазақ тілдеріндегі тыйым сөздер қоғамдық
өмірдің барлық саласын қамтитындықтан, тыйым сөздерді аталған екі тілде өзара
пікірлесуге, аударма барысында дұрыс пайдалануға, екі ел халықтарының өкілдері
арасындағы диалогтың ақаусыздығына, тіпті ұлт болмысын айқындауына мүмкіндік
береді. Сонымен бірге тілдегі тыйымсөздерді салғастыра қарастыру тіл үйренушілерге
кездесетін кедергілердің де алдын алуға көмектесетіні айқындалады. Дәйекті
мысалдармен этнолингвистикалық құбылыстың біріне айналған тыйым сөздердің
қолданылу аясы мен қолданылмайтын жағдайлары ашып көрсетіледі. Атап айтқанда екі
тілде де тыйым салынған сөздерді қолданудың жалпы сипаттамалары діни сенімнаным, психологиялық және физиологиялық тұрғыдан салыстырылады. Қазақ және
қытай тілдеріндегі тыйым сөздерді тілдік ерекше категория ретінде ала отырып,
олардың айырмашылықтары мен ерекшеліктері, өзара ұқсастықтары түрлі мысалдар
арқылы қарастырылады.
